Soru 1- DNS (Domain Name Server/Alan Adı Sunucusu) nedir?

Aslında tüm internet siteleri domain yani alan adıyla değil, IP adresleri üzerinden yayın yapar. Domain kavramı, tamamen insanlar tarafından internet sitelerine ait IP adreslerinin ezberlenmesinin zor olacağı ve siteler için de anlamlı olmayacağı için ortaya çıkmıştır.

DNS’ler ise kullanıcının tarayıcıya yazdığı domain’in, örneğin www.webrazzi.com, hangi IP’de durduğunu söylemekle görevlidir.

Kullanıcılar, varsayılan olarak internet erişimi aldıkları İnternet Servis Sağlayıcısı’na (Turkcell, TTNET, Superonline gibi) ait olan DNS’yi kullanır. DNS bazlı yapılan engellemelerde yasaklı siteler için DNS’e ulaşan istek, olması gerektiğinden farklı bir IP adresine yönlendirilir ve böylelikle de kullanıcı o siteye -yasaklı olduğu için- ulaşamaz.

Soru 2- DNS Engellemesi nedir?

DNS Engellemesi; yukarıda da anlattığımız gibi İSS‘lere ait olan DNS’lerin, yasaklanan sitelerin hangi IP’den yayın yaptığını söylememesi durumudur. ISP’lere ait olan DNS’ler, kullanıcının IP adresini istediği internet sitesi eğer yasaklı ise söz konusu sitenin IP adresini değil, özel olarak hazırlanan ‘Ulaşmaya çalıştığınız internet sitesi aşağıda sayılan mahkeme kararları ile erişime engellenmiştir‘ sayfasının IP adresini kullanıcıya yönlendirir.

DNS Engellemesi’ni aşmak için Google gibi bu yasağı uygulamayan bir DNS kullanılabilir. Diğer yandan bir internet sitesi yasaklandığında ortada dolaşan ‘ama ben girebiliyorum’ gibi söylemler, aslında kişilerin farklı farklı ISP’ler kullanmasından kaynaklanıyor. TİB’in çağrısından sonra ISP’ler kısa süre içinde bu yasakları aktif hale getiriyor ve sonrasında da özel bir DNS adresi kullanmayan kullanıcılar için bu siteler erişime kapanmış oluyor.

Kuşkusuz bu noktada ilk akıllara gelen Google’ın çok uzun yıllardır kullanımda olan halka açık DNS adresleri: 8.8.8.8 ve 8.8.4.4. Google haricinde Yandex’in de herkesin kullanımına açık DNS adresleri bulunuyor.

Soru 3- VPN nedir?

VPN’nin arka planında çok farklı çeşitleri ve şifreleme algoritmaları bulunuyor. Ama en basit tanımıyla VPN, internete aracı bir sunucu üzerinden girme işlemine deniyor. Bunun dışında VPN teknolojisi ile büyük şirketler çalışanlarına ofis dışında olduklarında da ofiste bulunan bilgisayarlarını kullanma şansı tanıyor.

VPN kullanarak internete bağlandığınızda; bilgisayarınızın internet ile olan ilişkisi tamamen başka bir sunucu üzerinden yürüyor. Dolayısıyla tüm tarayıcılarda, bilgisayar içindeki programlarda ve uygulamalarda söz konusu sunucudan internete bağlanıyorsunuz. Yani bir anlamda internet yasaklarından etkinlenmiyorsunuz.

Yukarıdaki sebepten dolayı insanlar tarafından VPN, internet yasaklarını aşmanın en ‘garanti’ yolu olarak gözüküyor.

Soru 4- VPN hizmeti veren şirketler neler, hangisini kullanmalı?

VPN hizmeti veren çok sayıda şirket var. Birçok farklı platformlarda çalışan bu servisler hem ücretli hem de ücretsiz olabiliyor. Şimdilik yalnızca Chrome tarayıcısı üzerinde çalışabilen ZenMate, en kolay ve hızlı VPN çözümlerinden bir tanesi.

ZenMate haricinde öne çıkan şirketler ise şunlar:

• TunnelBear (Android, iOS, PC, Mac)


• Acevpn (Linux, Mac, Windows)


• HideMyAss (iPhone, Linux, Mac, Windows)


• Hotspot Shield (Android, iOS, Mac, Windows)


• Spotflux (Android, iOS, Mac, Windows)‎

Soru 5- IP Engellemesi nedir?

Bu yöntemde ise devlet, İSS’lerden belirlediği IP’lere erişimi engellemelerini ister. Böylelikle kullanıcıların yasaklı olan bir siteye erişmek için gönderikleri istek, DPI (Deep Packet Inspection) yöntemiyle analiz edilir ve içinde yasaklı IP adresi olup olmadığına bakılır. Eğer paketin içinde yasaklanan bir IP adresi varsa istek yerine getirilmez ve İSS’den kullanıcıya olumsuz yanıt döner.

Tahmin edersiniz ki 2014 yılında kullanılan modern web teknolojilerde bir internet sitesinin tek bir IP adresiyle çalışacağı beklenemez. Dolayısıyla örneğin yasaklı bir site AWS (Amazon Web Service) kullanıyorsa ve devlet bu yasaklı siteyle beraber AWS’nin de IP’lerini de yasaklamışsa, AWS kullanan bir takım uygulama ve siteler de erişim dışı kalabilir. Bu durumla daha önce YouTube örneğinde karşılaşmıştık.

IP Engellemesi’ni aşmanın yolu da VPN kullanmaktır. Yukarıda da anlattığımız gibi VPN’de şifreli bir şekilde başka bir sunucu aracılığıyla internete çıktığımızdan dolayı ISP’lerin yasaklı bir siteyi ziyaret edip etmediğimizi anlaması mümkün olmuyor.

Peki IP Engellemesi interneti yavaşlatır mı, yanıtı hemen aşağıda.

Soru 6- Proxy nedir?

Proxy de yine VPN’e benzer bir teknoloji. Proxy ile IP adresinizi ve lokasyonunuzu gizleyerek bir internet sitesini ziyaret edebilirsiniz. Ancak Proxy’de yalnızca http ve https üzerindeki trafik aktarılır, VPN’de olduğu gibi tüm internet trafiğiniz değil. Özetle Proxy’yi VPN gibi sanal bir network ile değil, ortada yer alan bir başka sunucu ile IP ve lokasyon gizlemeye yarayan teknoloji olarak tarif edebiliriz. Ücretli ya da ücretsiz olarak kullanabileceğiniz çeşitli Proxy servisleri ile hem DNS Engellemesi hem de IP Engellemesi’ni aşabilirsiniz.

Soru 7- En ideal çözüm hangisi?

En ideal çözüm her ne kadar teknik bir profil de gerektirse kişinin kendi VPN’ine sahip olması gibi duruyor. Şu an dünyada popüler olarak kullanılan OpenVPN gibi ücretsiz ve açık kaynaklı yazılımlar ile dilediğiniz sunucuyu bir VPN’e çevirebilirsiniz. Böylelikle yedinci madde de geçerliliğini yitirmiş oluyor. Son olarak bu konuda özelleşmiş bazı şirketlerin olduğunu ve hem sunucu kiralama hem de OpenVPN gibi bir yazılımla VPN kurma işlemini tek tıkla yapabileceğinizi belirtmekte yarar var.

Son olarak; insanların diledikleri internet sitesine girebildiği, diledikleri filmi izleyebildiği, diledikleri kitabı okuyabildiği bir Türkiye dileğiyle.